Coach John Heitinga blijft nog zoekende bij machteloos Ajax

FOTO OLAF KRAAK/ANP

Ajax-spits Wout Weghorst (links) en Kenneth Taylor 

balen van een gemiste kans van Ajax.

Vroeg in het seizoen is nog weinig lijn te ontdekken in de ontwikkeling van Ajax, dat 2-2 gelijkspeelde bij Go Ahead Eagles.

Waar Farioli koos voor controle, houdt Heitinga vast aan aanvallend voetbal

18 Aug 2025 - NRC

Steven Verseput 

DEVENTER - De belofte van aanvallend voetbal met hoge, agressieve druk, vloeit langzaam weg, zondag in De Adelaarshorst. Ajax zoekt naar de juiste samenstelling, onderlinge afstemming en iets van controle, tegen het sterke collectief van Go Ahead Eagles. Spelers wijzen naar elkaar, dan is het aanvoerder Davy Klaassen, dan aanvaller Steven Berghuis. „Hé, hé!” Regelmatig moet linksbuiten Raúl Moro het ontgelden.

Niets gaat nog makkelijk of als automatisme – waar Go Ahead onder de nieuwe coach Melvin Boel soepel combineert met duidelijke opbouwpatronen. Twee fortuinlijke doelpunten zorgen ervoor dat Ajax lang zicht houdt op een overwinning – wat gezien het spelbeeld moeilijk te vatten is. Dieptepunt is een moment tien minuten na rust, als linksback Owen Wijndal alle tijd heeft om een bal te verwerken. Niemand die druk op hem zet, terwijl hij in blinde paniek een hoekschop weggeeft.

De onmacht spat niet alleen van dat moment af – óók in de gedesillusioneerde blikken bij ploeggenoten. Zoals die een paar minuten later ook te zien zijn wanneer een als voorzet bedoelde pass van rechtsback Anton Gaaei van zijn rechtervoet vliegt richting het publiek op de IJsseltribune. Moedeloos ogende handgebaren, nu al, zo vroeg in het seizoen.

Ajax is ‘in opbouw’

Tactisch en fysiek oogt Go Ahead comfortabeler – energieker ook, al heeft Ajax meer schoten op doel (drie om elf). In de laatste acht onderlinge duels wist Ajax slechts twee keer te winnen van Go Ahead. Dat lukt opnieuw niet. 2-2 wordt het, een stand die na de boeiende eerste helft al was bereikt.

Veel is nog „in opbouw” bij Ajax, zoals coach John Heitinga het eufemistisch noemt. De „structuur” van de verdediging, de invulling van het middenveld, de manier van druk zetten, de defensieve organisatie bij standaardsituaties en het „gedoseerd” aanvallen, zoals hij zo graag wil. Op bijna alle vlakken gaat het nog niet zoals Heitinga voor ogen heeft.

Een lijn in de ontwikkeling van het elftal is nog moeilijk te ontdekken, al is het nog vroeg in het seizoen. Met name op het middenveld zijn er nog weinig zekerheden. Aanvallende middenvelder Klaassen had als controleur weinig grip in het moeizame eerste competitieduel tegen Telstar. Tegen Go Ahead kiest Heitinga op die plek voor Jorthy Mokio. Dat beviel ook niet, al in de rust wordt het 17-jarige talent gewisseld.

Tegen Telstar begon Heitinga nog met één controleur, tegen Go Ahead Eagles met twee. Om dat na 45 kwetsbare minuten in de rust weer om te zetten – Steven Berghuis wordt middenvelder om voor meer creativiteit te zorgen. Heitinga: „We wilden meer voetballen.”

Voor middenvelder Oscar Gloukh – de topaankoop van bijna 15 miljoen euro – heeft Heitinga nog niet de ideale positie als basisspeler kunnen vinden, hij is nu twee keer ingevallen. Heitinga wil er nog een verdedigende middenvelder bij, de directie werkt aan de huur van voormalig Ajax-speler Edson Álvarez van West Ham United.

Ook op andere posities zijn er nog veel vraagtekens. Waar tegen Telstar rechtsback Youri Regeer kritiek kreeg en eruit werd gehaald, wordt in Deventer zijn vervanger Gaaei ook voortijdig gewisseld. Rechtsbuiten Bertrand Traoré kon tegen Telstar niet imponeren, zondag ontbrak hij maar had zijn vervanger op die positie – Berghuis – het ook moeilijk.

Fraaie aanval

Er zijn lichtpuntjes. Zoals een fraaie aanval, zomaar in de negentiende minuut. Met de opbouw die links achterin begint, via Youri Baas, Wijndal, Kenneth Taylor, Berghuis, Moro en opnieuw Taylor, die de opening vindt en bijna in de verre hoek scoort. Snel, goed combinatievoetbal.

En er is de Japanse verdediger Ko Itakura die een prima debuut maakt. Assistent-trainer Urby Emanuelson geeft nog wat instructies als hij rond het middaguur de strakke mat oploopt voor de warming-up. De centrale verdediger (28), die voor zo’n tien miljoen euro overkwam van Borussia Mönchengladbach, moet voor meer „rust” zorgen in de opbouw en sturing geven aan de verdedigende organisatie, zei Heitinga vrijdag al. Itakura valt op met enkele goede intercepties, voor hij in de slotfase uitvalt met kramp.

Waar zijn voorganger Francesco Farioli het elftal bouwde naar de kwaliteiten – en gebreken – van de selectie door voor meer controle te kiezen, blijft Heitinga vasthouden aan de filosofie van aanvallend voetbal. Al worden de eerste kleine concessies al gedaan. Tegen Telstar jaagde Ajax door tot aan de doelman, waardoor er op het middenveld te grote ruimtes vielen.

Deze zondag is Ajax behoedzamer in de pressing. Rond de veertigste minuut is dat goed te zien als Go Ahead-doelman Jari De Busser de bal zo’n 25 seconden aan de voet kan houden, zonder onder druk gezet te worden – Klaassen, spits Wout Weghorst en Moro blijven allemaal op afstand. Maar zodra de keeper de bal kort speelt naar de linksback, geeft Ajax wel weer druk.

Op beide flanken is het nog zoeken naar de juiste afstelling in wanneer er precies druk wordt gezet. Op rechts lopen zijn spelers een paar keer te ver door, „waardoor de ruimtes open kwamen”, zegt Heitinga. „Dus dat zit hem in de finetuning.”

Zoals ook het spel aan de bal beter moet. „We zijn regelmatig slordig, waardoor je de regie uit handen geeft.” Die regie heeft Ajax geen moment zondag. Het komt via een klutsbal snel op 0-1 door Klaassen, maar staat kort voor rust 2-1 achter na goals van Melle Meulensteen (uit een vrije trap) en Evert Linthorst, nadat Moro de bal verspeelt. Baas kopt vervolgens direct weer de gelijkmaker binnen na een hoekschop.

„Dit gaat zeker goed komen”, belooft Heitinga. „Uiteindelijk gaat de vastigheid erin komen.”