Zo draaien Nederlandse topclubs hun luxepositie in Europa zelf de nek om

FOTO MIGUEL ANGELO PEREIRA/AP 

Feyenoordcoach Robin van Persie ziet zijn elftal met 1-0 verliezen van Braga. Er was geen sprake van een B-elftal, zei Van Persie kort voor de aftrap. „Dan doe je deze topspelers heel erg tekort.”

Met een veredeld Belftal verloor Feyenoord pijnlijk van Braga. Een zorgelijke ontwikkeling.

Van Persies benadering van de wedstrijd tegen Braga was kortzichtig

26 Sep 2025 - NRC

Steven Verseput

Zonder dat Sem Steijn het doorhad, draaide de camera al voor een interview met de Feyenoord-aanvoerder. Vol van adrenaline vloekte hij, kort na de wedstrijd, schreeuwend live op tv bij Ziggo Sport. In het stadion van Braga, tussen de heuvels en rotswanden in het noorden van Portugal, klonk vanuit het uitvak rond datzelfde moment grote onvrede richting de spelers. Zo was iedereen bij Feyenoord gefrustreerd na een onnodige 1-0 nederlaag tegen het bescheiden Braga, woensdagavond in het eerste duel in de Europa League.

Feyenoord creëerde in de hele wedstrijd „geen serieuze kans”, concludeerde coach Robin van Persie tijdens de persconferentie. Door een gebrek aan creativiteit en diepte was het aanvalsspel onsamenhangend. „Ik had gehoopt dat onze aanvallers meer impact zouden hebben, dat viel niet mee”, zei van Persie.

Een verrassing kon dat niet zijn. De coach nam een risico door zijn ploeg op liefst zeven posities te wijzigen ten opzichte van afgelopen zondag tegen AZ. Spits Ayase Ueda, linksbuiten Leo Sauer en rechtsback Givairo Read reisden niet mee naar Portugal, zij kregen rust. Rechtsbuiten Anis Hadj Moussa, met zijn acties cruciaal in het vinden van openingen, begon op de bank. Met spits Casper Tengstedt, buitenspeler Gonçalo Borges en verdediger Malcolm Jeng maakten drie spelers hun basisdebuut.

Fysieke belasting opbouwen

Het zijn opvallende keuzes, zeker aan het begin van een Europees seizoen, als alle clubs op nul beginnen. Dat Van Persie niet voor zijn vaste basiselftal koos, toont dat hij prioriteit geeft aan de Eredivisie, waarin Feyenoord koploper is. Zondag wacht het uitduel tegen FC Groningen, Van Persie hoopt zijn belangrijkste spelers dan in topconditie te hebben. Door spelers te sparen wil hij de fitheid verder opbouwen en blessures door overbelasting voorkomen. En hierdoor kan hij anderen een kans geven.

In het moderne topvoetbal is het een gegeven dat spelers vaak twee keer per week in actie komen – als ze Europees spelen. Zeker aan het begin van het seizoen is dat gebruikelijk om het lichaam te laten wennen aan die belasting. Onder Arne Slot, van 2021 tot en met 2024 coach in Rotterdam, volgde Feyenoord deze lijn. Al in de voorbereiding werd de belasting – twee keer per week ‘pieken’ – opgebouwd. PSV werkt onder Peter Bosz op een vergelijkbare manier.

Gebaseerd op „heel veel informatie, veel trainingen, data, hoe spelers zich presenteren” was Van Persie tot een afwijkende opstelling gekomen. Hij weersprak, kort voor de aftrap, bij Ziggo Sport dat hij een veredeld b-elftal het veld instuurde. „Dan doe je deze topspelers heel erg tekort.”

Na het slechte optreden is de realiteit dat de nieuwelingen ver verwijderd zijn van de top. Van Persie verweet met name aanvallers Gaoussou Diarra, Borges en Tengstedt een gebrek aan sprints in de diepte. De coach werd in de persconferentie gevraagd of hij de problemen niet over zijn ploeg heeft afgeroepen met zoveel wisselingen, waardoor automatismen ontbraken. „Nou ja, dat weet ik niet”, zei hij.

Onervaren coach

Waarschijnlijk wist hij het wel. Van Persie, een relatief onervaren coach die het seizoen met Feyenoord prima is begonnen, creëerde woensdag zijn eigen moeilijkheden. „De eeuwige vraag is of de voordelen van dergelijke rotaties – focus op de competitie – opwegen tegen de nadelen: verloren punten, discussies, negatieve emoties”, schreef data-analist Sander IJtsma woensdag op X.

Precies dat laatste gebeurde. Steijn foeterde voor de camera over „egoïstisch” spel van ploeggenoten en een gebrek aan „energie”. Van Persie noemde het een „teleurstellende” avond. Hij vroeg zich af of zijn spelers mentaal en fysiek wel „ready ”waren geweest.

In een breder perspectief is de keuze voor de tweede garnituur een zorgelijke ontwikkeling voor het Nederlands profvoetbal. Door de goede prestaties van clubs in Europa in de afgelopen jaren heeft de Eredivisie nu een goede positie op de ‘coëfficiëntenranglijst’ van de UEFA. Op basis van die ranking worden de tickets voor de Europese clubtoernooien verdeeld. Acht jaar geleden stond Nederland veertiende, nu zesde. Hierdoor is de Eredivisie voorlopig verzekerd van twee tickets voor het hoofdtoernooi van de lucratieve Champions League.

Maar die luxepositie komt steeds meer onder druk. In de meerjarige berekening valt het voor Nederland bijzonder succesvolle seizoen 20212022 weg – dat jaar haalde Feyenoord de Conference League-finale. Daardoor moeten er dit seizoen en volgend seizoen veel punten worden verzameld om de zesde plek te verdedigen. Anders verliest de Eredivisie vanaf het seizoen 2028-2029 plekken, mogelijk al vanaf 2027-2028.

Om de zesde positie veilig te stellen, moeten er aanzienlijk meer punten worden behaald dan concurrenten Portugal en België. Juist tegen clubs uit die landen verloren Feyenoord en PSV dit seizoen al in Europa.

Het opstellen van een B-ploeg, maakt die strijd kwetsbaar. Ajax deed dat afgelopen seizoen in de achtste finales van de Europa League tegen Eintracht Frankfurt, wat tot een 4-1 nederlaag en uitschakeling leidde. Toenmalig coach Francesco Farioli kreeg veel kritiek.

Er is een parallel te trekken met de jaren 2011 en 2012, toen sommige clubs (PSV en FC Twente) niet in hun sterkste opstelling speelden in Europa. In de jaren daarna viel het Nederlandse clubvoetbal ver terug. In 2018 had de Eredivisie zelfs niet één vast startbewijs in de Champions League.

De benadering van Braga-uit was, los van de twijfel die door alle wisselingen in het elftal kan sluipen, alleen daarom al kortzichtig van Van Persie. Juist Feyenoord is gebaat bij twee vaste Champions League-tickets, omdat een landstitel van de club geen vanzelfsprekendheid is.