Twee weken Vuelta: weinig strijd in de koers, des te meer daarbuiten

ELISEO TRIGO/EPA

Pro-Palestijnse protesten langs de weg in Monforte de Lemos tijdens de vijftiende etappe in de Vuelta a Espana. Uit veiligheidsoverwegingen besloot de fel bekritiseerde ploeg Israel-Premier Tech zaterdag om zonder ploegnaam of Israëlische vlag op het shirt verder te rijden.

Protesten tegen Israël overschaduwen de tot nu toe weinig spannende Vuelta.
Zelden drongen geopolitieke spanningen zo door tot het wielrennen

8 Sep 2025 - NRC
Thijs Niemantsverdriet

En daar gebeurde het opnieuw: een renner die ten val kwam door protesten. In de Vuelta-etappe van deze zondag – voerend naar Monforte de Lemos in de regio Galicië en gewonnen door de Deen Mads Pedersen – probeerde ruim vijftig kilometer voor de finish een demonstrant met een Palestijnse vlag het parcours op te rennen. Hij struikelde weliswaar, maar de Spaanse renner Javier Romo schrok dermate dat hij tegen de grond ging.

Het was het zoveelste incident in deze Vuelta a Espana dat veroorzaakt werd door pro-Palestijnse demonstranten – en vermoedelijk niet het laatste. Wie nog denkt dat sport en politiek gescheiden werelden zijn, zal daar na twee weken koersen in Spanje vermoedelijk anders over denken. Zelden drongen geopolitieke spanningen zo diep door tot het wielrennen – en dat heeft te maken met de aanwezigheid in het peloton van de omstreden ploeg Israel-Premier Tech.

De beste renner ontbreekt

Sportief gezien heeft deze Vuelta de kijker tot nu toe nog niet op het puntje van zijn stoel gekregen – ondanks een zware parcours met veel hoogtemeters. De Vuelta is doorgaans de minst meeslepende van de drie grote rondes: laat in het seizoen, relatief kort na de Tour de France. Aanvankelijk zou Tadej Pogacar, de beste renner ter wereld, van start gaan in Spanje, maar hij zag daar na de Tour toch vanaf.

Bij afwezigheid van Pogacars geldt Jonas Vingegaard – die in de Tour met grote afstand als tweede eindigde – als grote favoriet voor de eindzege. Na twee weken draagt de Deense kopman van de Nederlandse ploeg Visma-Lease A Bike inderdaad de rode trui – maar hij oogt verre van soeverein. Hij won één etappe, rijdt defensief en sprokkelde zijn voorsprong in het algemeen klassement op zijn voornaamste concurrent, de Portugees Joao Almeida, vooral bijeen met bonificatieseconden.

Dit weekend oogde Vingegaard opnieuw kwetsbaar. Tijdens de zware bergetappes van vrijdag – die finishte op de loodzware Angliru, bijgenaamd ‘het Beest van Asturië’ – en zaterdag lukte het Vingegaard niet om tijd te pakken op Almeida. Sterker nog, beide keren moest hij een zware inspanning leveren om bij zijn concurrent in het wiel te blijven.

Dat Vingegaard op de tweede rustdag desondanks een voorsprong van 50 seconden heeft op Almeida, dankt hij vooral aan de manier waarop diens ploeg UAE Team Emirates – óók de ploeg van Pogacar – in de wedstrijd zit. In tegenstelling tot Visma stelt de ploeg zich niet gedisciplineerd in dienst van de kopman: Almeida’s collega’s rijden vrijwel dagelijks voor eigen kansen in de etappes. Dat resulteerde tot nu toe in een indrukwekkende hoeveelheid van zeven ritzeges, maar de kopman staat er regelmatig alleen voor.

Kenmerkend voor de sfeer binnen UAE is de botsing tussen de ploegleiding en de Spaanse toprenner Juan Ayuso, die zich volledig in de openbaarheid afspeelde. Ayuso won tot nu toe weliswaar twee ritten, maar liet zich ook opzichtig lossen in etappes waarin Almeida zijn hulp goed had kunnen gebruiken – geen zin om zichzelf weg te cijferen voor de kopman.

Dictatuur

De spanningen in het team die Ayuso’s gedrag met zich meebrengen, kwamen tot een apotheose toen de ploegleiding op de eerste rustdag bekendmaakte dat de renner na dit seizoen bij UAE zal vertrekken, de persverklaring werd min of meer achter diens rug om naar buiten gebracht. Ayuso reageerde furieus: tegenover journalisten noemde hij zijn ploeg „een dictatuur”.

Ondanks het gebrek aan spanning in de koers waren de eerste twee weken van de Vuelta bijzonder enerverend. Dat had te maken met de hevige en aanhoudende protesten tegen IsraelPremier Tech (IPT), waarvan de eigenaar een fervent voorstander is van de verwoestende oorlog die zijn land voert in Gaza.

Tijdens de ploegentijdrit in de eerste week sprongen demonstranten op de weg voor het team van IPT, dat vol in de remmen moest. Een paar dagen later kwam de Italiaanse renner Simone Petilli – die niet voor IPT rijdt – door een protestactie langs het parcours ten val.

Koers gestaakt

Afgelopen woensdag moest de twaalfde etappe voortijdig worden afgebroken: door schermutselingen van honderden demonstranten met de politie bij de finish in Bilbao kon de veiligheid van de coureurs niet meer gegarandeerd worden. De koersdirectie sprak daarop de wens uit dat IPT de Vuelta vrijwillig zou verlaten, maar dat weigerde de ploeg categorisch. Vertrekken, aldus IPT, zou een „gevaarlijk precedent” scheppen. De internationale wielerfederatie UCI, die als enige bevoegd is om ploegen uit koers te halen, ondernam geen actie.

Uiteindelijk besloot IPT dit weekend wel om de rest van de Vuelta te rijden in een aangepast tenue, zonder ploegnaam en Israëlische vlag. Of dat genoeg is om de rust in Spanje te doen wederkeren, is twijfelachtig. Diverse politici – onder wie de Israëlische premier Netanyahu – hebben zich inmiddels met de kwestie bemoeid. Er zijn nieuwe protesten aangekondigd en IPT-eigenaar Sylvan Adams gooide in de afgelopen dagen olie op het vuur door de Baskische demonstranten „gewelddadige mensen” en „terroristen” te noemen.

Na de rustdag van maandag gaat de Vuelta vanaf dinsdag verder met een heuvelrit in Galicië. De laatste week zou wel eens bijzonder spannend kunnen worden – op twee vlakken. Sportief gezien als UAE besluit om kopman Almeida nu eens écht bij te gaan staan in de jacht op de rode trui. En politiek gezien als de pro-Palestina-protesten aanhouden – met wie weet wat voor gevolgen.

***

ELISEO TRIGO/EPA - Proteste filopalestinesi lungo la strada a Monforte de Lemos durante la quindicesima tappa della Vuelta a España. Per motivi di sicurezza, sabato la squadra 

Israel-Premier Tech, oggetto di aspre critiche, ha deciso di continuare la gara senza 

il nome della squadra e senza la bandiera israeliana sulla maglia.

Due settimane di Vuelta: poca competizione in gara, tanto più all'esterno

Le proteste contro Israele oscurano la Vuelta, finora poco emozionante.
Raramente le tensioni geopolitiche hanno influenzato così tanto il ciclismo.

8 settembre 2025 - NRC
Thijs Niemantsverdriet

Ed è successo di nuovo: un corridore è caduto a causa delle proteste. Nella tappa della Vuelta di questa domenica - che portava a Monforte de Lemos nella regione della Galizia e vinta dal danese Mads Pedersen - a oltre cinquanta chilometri dal traguardo un manifestante con una bandiera palestinese ha cercato di correre sul percorso. Anche se è inciampato, il corridore spagnolo Javier Romo si è spaventato così tanto che è caduto a terra.

È stato l'ennesimo incidente in questa Vuelta a Espana causato da manifestanti filopalestinesi, e probabilmente non sarà l'ultimo. Chi ancora pensa che lo sport e la politica siano mondi separati, dopo due settimane di gare in Spagna probabilmente cambierà idea. Raramente le tensioni geopolitiche hanno influenzato così profondamente il ciclismo, e questo è dovuto alla presenza nel gruppo della controversa (sponsorizzazione della) squadra Israel-Premier Tech.

Manca il miglior corridore

Dal punto di vista sportivo, questa Vuelta non ha ancora tenuto con il fiato sospeso gli spettatori, nonostante un percorso impegnativo con grandi dislivelli. La Vuelta è solitamente la meno avvincente delle tre grandi corse: si svolge a fine stagione, relativamente poco dopo il Tour de France. Tadej Pogačar, il miglior corridore al mondo, sembrava dovesse partecipare, ma dopo il Tour ha deciso di rinunciarvi.

In assenza di Pogačar, Jonas Vingegaard, che ha concluso il Tour al secondo posto con un ampio distacco, è considerato il grande favorito per la vittoria finale. Dopo due settimane, il leader danese della neerlandese Visma-Lease A Bike indossa la maglia rossa, ma sembra tutt'altro che sicuro di sé. Ha vinto una tappa, corre in modo difensivo e ha accumulato il suo vantaggio (48", ndr)  in classifica generale sul suo principale concorrente, il portoghese João Almeida, soprattutto grazie ai secondi di abbuono.

Questo fine settimana Vingegaard è apparso nuovamente vulnerabile. Durante le difficili tappe di montagna di venerdì, che si sono concluse sul durissimo Angliru, soprannominato “la Bestia delle Asturie”, e sabato, Vingegaard non è riuscito a guadagnare tempo su Almeida. Anzi, in entrambe le occasioni ha dovuto compiere uno sforzo enorme per restare a ruotra del rivale.

Il fatto che Vingegaard abbia comunque un vantaggio di quasi 50 secondi su Almeida alla seconda giornata di riposo è dovuto principalmente al modo in cui la sua squadra, la UAE Team Emirates-XRG – la stessa dell'assente Pogačar– sta affrontando la gara. A differenza della Visma, i compagni non si mettono al servizio del leader in modo disciplinato: i colleghi di Almeida corrono quasi ogni giorno per le proprie opportunità nelle tappe. Ciò ha portato finora a un impressionante numero di sette vittorie di tappa, ma il leader si trova spesso da solo.

Caratteristico dell'atmosfera all'interno della UAE è lo scontro tra la direzione della squadra e il corridore spagnolo Juan Ayuso, che si è svolto del tutto alla luce del sole. Ayuso ha vinto finora due tappe, ma si è anche lasciato staccare in modo evidente in frazioni nelle quali Almeida avrebbe potuto sfruttarne l'aiuto, non avendo però lo spagnolo voglia di mettersi in secondo piano rispetto al capitano.

Dittatura

Le tensioni all'interno della squadra causate dal comportamento di Ayuso hanno raggiunto il culmine quando, durante il primo giorno di riposo, la direzione della squadra ha annunciato che il corridore avrebbe lasciato la UAE al termine di questa stagione, con un comunicato stampa rilasciato più o meno alle sue spalle. Ayuso ha reagito con rabbia: davanti ai giornalisti ha definito la sua squadra “una dittatura”.

Nonostante la mancanza di suspense nella corsa, le prime due settimane della Vuelta sono state particolarmente emozionanti. Ciò è dovuto alle intense e continue proteste contro Israel-Premier Tech (IPT), il cui proprietario è un fervente sostenitore della devastante guerra che il suo Paese sta conducendo a Gaza.

Durante la cronosquadre della prima settimana, alcuni manifestanti sono saltati sulla strada davanti ai corridori della IPT, che hanno dovuto frenare bruscamente. Pochi giorni dopo, il corridore italiano Simone Petilli, che non corre per la IPT, è caduto a causa di una protesta lungo il percorso.

Gara sospesa

Mercoledì scorso la dodicesima tappa ha dovuto essere interrotta prematuramente: a causa degli scontri tra centinaia di manifestanti e la polizia al traguardo di Bilbao, non era più possibile garantire la sicurezza dei corridori. La direzione di gara ha quindi espresso il desiderio che la IPT abbandonasse volontariamente la Vuelta, ma la squadra ha rifiutato categoricamente. Secondo la stessa IPT, ritirarsi avrebbe creato un “precedente pericoloso”. La Federazione Ciclistica Internazionale (UCI), l'unica autorizzata a ritirare le squadre dalla gara, non ha intrapreso alcun provvedimento.

Alla fine, questo fine settimana la IPT ha deciso di partecipare al resto della Vuelta ma indossando una divisa modificata, senza il nome della squadra e la bandiera israeliana. È dubbio che ciò sia sufficiente a riportare la calma in Spagna. Diversi politici, tra cui il Premier israeliano Netanyahu, sono intervenuti sulla questione. Sono state annunciate nuove proteste e il proprietario della IPT, Sylvan Adams, ha gettato benzina sul fuoco nei giorni scorsi definendo i manifestanti baschi “persone violente” e “terroristi”.

Dopo il (secondo) giorno di riposo di lunedì (8 settembre, ndr), la Vuelta riprenderà martedì 9 con una tappa collinare in Galizia. L'ultima settimana potrebbe rivelarsi particolarmente emozionante, sotto due aspetti. Dal punto di vista sportivo, se la UAE decidesse di sostenere davvero il suo leader Almeida nella corsa alla maglia rossa. E dal punto di vista politico, se le proteste pro-Palestina dovessero continuare, con conseguenze imprevedibili.