Ook met een variant zonder veteranen ziet Heitinga zijn ploeg weer verliezen

FOTO OLAF KRAAK/ANP

Teleurstelling bij Wout Weghorst. Bij een assist staat de Ajax-spits 

buitenspel en in de slotfase loopt hij een gele kaart op na een 

elleboogstoot tegen AZ’s Wouter Goes. Ajax verliest met 0-2.

Vooral in gretigheid verschillen Ajax en AZ; de bezoekers gaan geen duel uit de weg en sprinten vol overtuiging naar elke bal.

"Zodra een heel stadion zich gaat roeren, ga je nat"

   - Alex Kroes technisch directeur Ajax

20 Oct 2025 - NRC

Joost Pijpker

Vreugde en ongeloof vechten om voorrang, zaterdagavond op de tribunes van de Johan Cruijff Arena. De thuiswedstrijd van Ajax tegen AZ is nog maar vijftien tellen bezig en de bal ligt al in het doel. Een wippertje van de behendige Oscar Gloukh, via het hoofd van Wout Weghorst, op de voet van Kenneth Taylor. Zou het? Wordt dit dan eindelijk weer zo’n zorgeloze avond waarop alles klopt?

De blijdschap is kortstondig. Na even aarzelen steekt een van de lijnrechters alsnog zijn vlag omhoog. Weghorst stond een halve meter buitenspel. De 1-0 mag dan weer van het bord verdwijnen, de branie waarmee Ajax aan de wedstrijd begon blijft. De thuisploeg is gretig, zet AZ flink onder druk en combineert vlot richting het doel. Er valt wat te halen, zo is het geloof op en rond het veld.

„Een nieuw blok”, noemde hoofdtrainer John Heitinga de komende weken, op een manier alsof hij sprak over een frisse start. Een volgende reeks wedstrijden om te laten zien dat het voetbal verbetert. Tot aan de interlandonderbreking van vorig weekeinde speelde Ajax onder de nieuwe trainer moeizaam, soms zelfs ronduit pover. Meermaals was, door critici buiten de club, getwijfeld over Heitinga’s functioneren.

Maar in plaats van ontslag had Heitinga er in de wedstrijdloze weken een assistent bijgekregen, waardoor hij zich meer kon bezighouden met „perfectioneren van de speelwijze”, zei hij in aanloop naar de wedstrijd tegen AZ. En misschien nog wel belangrijker: hij kreeg een publieke steunbetuiging van Alex Kroes, de technisch directeur van de club, die donderdag in gesprek met de supportersvereniging van Ajax terugblikte op de seizoensstart.

‘Rust creëren’

Ook Kroes had de laatste weken veel vragen gekregen of Heitinga niet weg moest, vertelde hij. „Maar dat gaan we niet doen, zei ik. In de eerste plaats moesten we rust creëren.” De eindverantwoordelijke voor het voetbal benadrukte dat Ajax een lange weg te gaan heeft, dat het belangrijk is geduld te tonen. Bovendien was de schade nog te overzien: Ajax was in de competitie ongeslagen, de achterstand op koploper Feyenoord bedroeg zes punten.

Tegelijkertijd maakte Kroes zichzelf, even verderop in het gesprek, ook kwetsbaar. Door in het openbaar óók te formuleren waar voor hem het breekpunt ligt. Want: „Zodra een heel stadion zich gaat roeren [rond de trainer], dan ga je nat.”

Een van de kwetsbaarheden van Ajax was afgelopen maanden het middenveld. Telkens zocht Heitinga naar een nieuwe invulling, om meer lijn in het spel te brengen. Tegen AZ probeert hij wederom iets nieuws: een variant zonder veteranen Davy Klaassen en Steven Berghuis. Vlak voor de verdediging kiest de trainer voor Jorthy Mokio, met Taylor als pendelaar en vlak achter de spitsen voor Gloukh. Een piepjong middenveld, gemiddeld amper twintig jaar oud.

Het lijkt een goede keuze. Waar aanvallen in eerdere wedstrijden dikwijls stokten, slaagt Ajax er in de openingsfase tegen AZ veelvuldig in de voorhoede te bereiken. Het leidt, na de afgekeurde openingstreffer, voortdurend tot veel dreiging voor het doel en een aantal bescheiden kansen voor Taylor en Weghorst.

Maar AZ is verraderlijk, benadrukte Heitinga in de voorbereiding al. Het is een tegenstander met een sterk middenveld, die zich extra kan opladen voor wedstrijden tegen de provinciegenoot. In de voorgaande tien onderlinge duels hadden de Alkmaarders opgeteld 24 punten van Ajax afgesnoept. En hoewel Ajax in de eerste twintig minuten het initiatief heeft, laat AZ in omschakelingen enkele keren zien hoe het binnen een paar passes het hele veld oversteekt.

Vooral in gretigheid verschillen beide ploegen van elkaar. De bezoekers gaan geen duel uit de weg, sprinten vol overtuiging naar elke bal. Het is ook te zien als AZ na 24 minuten een hoekschop krijgt en de voorzet, om het doel heen, over de achterlijn lijkt te draaien. De Ajax-verdedigers stoppen met lopen, AZ-aanvaller Troy Parrott sprint door, en legt de bal met een handige draai terug op teamgenoot Weslley Patati: 0-1. In één klap valt het stadion stil, alleen het uitpubliek is nog te horen.

Vlak voor rust leidt datzelfde verschil in doortastendheid tot de 0-2. Na een enorme kans voor middenvelder Sven Mijnans belandt de bal voor de voeten van Ajax-back Lucas Rosa. Maar in plaats van de bal weg te werken, aarzelt hij, waardoor Parrott de kans krijgt zich tussen de verdediger en de bal in te manoeuvreren. Rosa loopt de aanvaller daarop in de rug, waarop de Ier een strafschop krijgt, die hij zelf scoort.

Vanaf dan is AZ duidelijk de betere. De Alkmaarse ploeg speelt eenvoudig onder de druk van Ajax uit, heeft weinig moeite om de weg naar het doel te vinden, wat leidt tot meerdere goede mogelijkheden om de voorsprong verder uit te breiden. Veelzeggend is een moment tien minuten na rust, waarin de voorhoedespelers van AZ bijna ongehinderd rond het Ajax-doel kunnen dribbelen. Het leidt tot een aanhoudend gefluit, uit vrijwel alle hoeken van het stadion.

Leegloop

Er zijn nog vijf minuten te spelen als op de tribunes van de Johan Cruijff Arena de leegloop begint. De trappen richting de uitgang staan vol, als gejuich klinkt. Verdediger Youri Baas heeft de 2-1 binnengekopt. Maar zodra de scheidsrechter naar het videoscherm wordt geroepen om zijn besluit te herzien – Weghorst heeft uit frustratie een elleboogstoot uitgedeeld – komt de mensenmassa alweer in beweging, zonder het besluit af te wachten.

Onder hen is ook voetbaldirecteur Alex Kroes. Op de weg van zijn stoeltje naar de trappen slaakt hij zichtbaar een diepe zucht. Als de scheidsrechter kort daarop affluit, zetten de overgebleven toeschouwers opnieuw een fluitconcert in. Een enkele fan wappert met een wit zakdoekje.